Voorlopig is de kou uit de lucht.

In veel gemeenten werd 2026 terecht gevreesd, het ravijnjaar kreeg bijna apocalyptische proporties, en hoewel ook dit keer de praktijk uitwijst dat het minder erg is dan vooraf verwacht, landelijk beleid heeft een te grote invloed op de slagkracht van gemeenten.

Je kunt je afvragen waarom er aan de ene kant zoveel druk ligt op herindelingen met het oog op de bestuurskracht en aan de andere kant overheveling van taken zonder middelen die beide tot gevolg hebben dat de gemeente niets anders kan dan of weigeren taken uit te voeren of overgaan tot draconische maatregelen. In beide situaties is de inwoner linksom of rechtsom uiteindelijk aan de beurt.

En zolang de gemeente niet kan beschikken over een eigen belastinggebied anders dan de verhoging van de OZB hebben we weinig invloed aan de inkomstenkant. De beheersing van de uitgaven is dan ook nodig en dat vraagt keuzes.

En voor de ChristenUnie zijn daarbij een aantal keuzes niet aan de orde. De gemeentelijke organisatie is een makkelijke manier om eerst naar te kijken en hoewel de efficiency vast beter kan is het de vraag of dat verstandig is. In de eerste plaats hebben we een aantal jaren geleden een uitgebreid rapport van Beerenschot gekregen waarin we zijn gewezen op de risico’s van al te scherp ingrijpen in de gemeentelijke organisatie. Er is toen al gewezen op de kwalitatieve frictie en ook de arbeidsmarkt is nog niet zodanig dat er sprake is van een royale keuze aan medewerkers.

Voor de onroerendezaakbelasting (OZB) hebben we een systematiek met elkaar afgesproken waarbij we de consumentprijsindex (CPI) als gewogen gemiddelde over meerdere jaren en het lopende jaar als uitgangspunt nemen. We zijn als ChristenUnie fractie vanaf het begin kritisch geweest over deze systematiek. In de eerste plaats is wat ons betreft een directe relatie met de consumentprijsindex niet aan de orde. Het effect van de extreme 10% over 2022 nemen we nog een keer mee maar ook gelet op de versnelde toegroei naar 100% kostendekkendheid van afvalinzameling zijn wij kritisch op de OZB-verhoging. Uiteindelijk leidt dit tot een stevigere lokale lastendruk nog los van de inflatie die in Nederland binnen de Eurozone al hoog is en het achterblijven van koopkrachtontwikkeling.

Sportharmonisatie blijft uit en dat is niet meer uit te leggen.

De harmonisatie van het sportbeleid blijft maar vooruitgeschoven worden en dat houdt echt een keertje op. Dat er gesprekken zijn is mooi maar dat mag ook wel eens tot resultaat leiden. Om in sporttermen te blijven de blessuretijd zit er echt op en wij trekken dan ook een grens. De vorige voorjaarsnota en begroting leverden wat ons betreft al een gele kaart op. We houden ons als overheid niet aan de wet ARHI gestelde termijnen en dat maakt ons ook in juridische zin kwetsbaar. Inmiddels leidt het ook tot onuitlegbare verschillen in de gemeente zowel in beheer van accommodaties, onderhoud van terreinen en subsidieverstrekking. Met name voor de voormalige gemeente Slochteren geldt dat er sprake is van een achterstelling en benadeling die niet langer acceptabel is. Wij dienen op dit punt dan ook een algemene motie en voor een buitensportvereniging specifieke motie in. (motie nadeelcompensatie sportverengingen) (motie accommodatie voetbalvereniging SGV)

Jongeren kind van de rekening of rekening houden met jongeren.

De gemeente heeft gekozen voor een transformatie van de aanpak van jeugdproblematiek door te komen tot een andere uitvoering van het jeugdbeleid dat tot nu toe door Kwartier Zorg en Welzijn wordt uitgevoerd. Als fractie zijn we hier kritisch op geweest omdat we een eerlijke reflectie vanuit de gemeente hebben gemist. De kosten voor jeugdzorg blijven oplopen en we zien een toename in de meer gespecialiseerde en daarmee dure jeugdzorg. Wij vinden als fractie dat de hervormingsagenda jeugd, transformatie van de uitvoeringsorganisaties en herschikken van sociale wijkteams geen reden zijn om op de handen te blijven zitten. En ondanks de wens om ook meer op middelen te kunnen sturen zien we de kosten alleen maar oplopen. Er blijven miljoenen weglekken terwijl we toch met preventief beleid in staat zouden moeten zijn om zo langzamerhand het lek te dichten. Onbegrijpelijk dan ook dat de coalitie bij gebrek aan eigen ambitie een lokale aanpak via een raadswerkprogramma nu niet aan de orde vindt.

Wonen, werken, recreëren.

Op het gebied van wonen is er in Midden-Groningen nog een wereld te winnen waar andere gemeenten volop ontwikkeling ligt er in Midden-Groningen weinig op de plank en slaan we ook in de realisatie van de woningbouwopgave een modderfiguur. In de Regionale uitvoerings- en investeringsagenda van de regio Groningen-Assen moeten we 1700 woningen realiseren maar dat lukt met dit tempo totaal niet. En dan omvat de gemeente ook nog eens grote delen die niet vallen onder de regiovisie. In de tussentijd blunderen we in Harkstede en lukt het ook in Muntendam maar niet om te komen tot een fatsoenlijk centrumplan. De inmiddels jarenlange stilstand met verpaupering als gevolg wordt ook nog wat verder in de tijd opgeschoven en na onze mondelinge vragen hierover blijven we achter met het idee dat er totaal geen urgentiebesef is bij dit college. Twee kerndorpen die of in de participatie of in de realisatie gewoon achter in de rij aan kunnen sluiten. Onbegrijpelijk en ook risicovol. We lopen mogelijk allerlei subsidies en andere regelingen mis en verliezen het vertrouwen van onze inwoners.

Maar ook op het gebied van realisatie van banen in de Regionale uitvoerings- en investeringsagenda lopen we nog stevig achter. Van de 1500 banen zijn er slechts 50 ingevuld. Dat doen andere gemeenten beter.

Wij denken dan ook dat het voor een betere en integrale manier van werken tijd wordt voor een Masterplan voor die delen van de gemeente die niet vallen binnen het Masterplan Hoogezand-Sappemeer 2040 dat we in juni vast hebben gesteld. Op dit moment vinden we dat er teveel aandacht gaat door naar het stedelijk gebied. Of het nu gaat om het beheer van de openbare ruimte of aanpak van verpauperde panden. Mooi dat de omgeving van het gemeentehuis er netjes aangeharkt uit ziet maar in de dorpen is dat helaas een ander beeld. Ook de verdere verrommeling van het landschap levert terecht steeds meer weerstand op. Zonneparken die landschappelijk niet worden ingepast en het uitblijven van handhaving is er slechts één van. Wat ons betreft is het klaar en stellen we paal en perk aan verdere uitbreiding. (motie zonneparken on hold)

Nij Begun

Inmiddels is er duidelijkheid over de sociale en economische agenda. Wij zullen meer dan kritisch volgen of dit ook echt de plus op de versterking gaat worden. Vooralsnog zijn we voorzichtig positief. Goede lokale initiatieven zijn voor een deel geborgd en worden nu in een grotere regio opgepakt. Het gebrek aan democratische legitimatie is nog wel steeds een probleem. Hoe komen we als gemeenteraad echt in positie. Maar vooral hoe heeft de inwoner invloed op de nu vaak hoog over plannen. De Staat van Groningen moet niet een Haags feestje gaan worden. Die lessen uit de parlementaire enquête lijken te snel naar de achtergrond te verdwijnen.