Vandaag staan we als gemeenteraad van Midden-Groningen voor lastige keuzes. Keuzes die veel van ons vragen, maar vooral heel erg veel van de samenleving. In de voorbereiding tot nu toe ging het vooral over wat we niet willen. Gezien het grote aantal amendementen en moties van vandaag, - waarvan wij een aantal mee in zullen dienen-, is ook wel duidelijk waar we niet op willen bezuinigen. Maar hoe we wel komen tot een sluitende begroting en meerjarenbegroting is daarmee nog niet direct duidelijk.

Op verzoek van mijn fractie is er een extra commissievergadering gehouden om juist situaties als vorig jaar met veel schorsingen en overleggen te voorkomen. We constateren dat er vandaag amendementen voorliggen die niet vooraf met de oppositie zijn gedeeld.

Een belangrijke reden voor mijn fractie om tegen de voorjaarsnota te stemmen was dat we eerder betrokken wilden worden bij de keuzes voor bezuinigingen of het vergroten van de inkomsten. We weten al langer dat we minder uit het gemeentefonds krijgen en ook dat we vanwege de doordecentralisaties steeds meer kwijt zijn aan vooral de jeugdzorg. Die kans heeft het college ons niet gegeven, maar belangrijker nog de samenleving van Midden-Groningen is niet betrokken bij de keuzes. We hebben nu rijp en groen voorstellen gekregen waarvan we bij een heel aantal het idee hebben dat het met het inverdieneffect nog wel eens tegen kon gaan vallen. We vroegen om een overzicht naar impact, haalbaarheid en risico’s maar dat hebben we niet gekregen.

Waar het gaat om de lokale lastendruk hebben we de nodige vragen over het gebruiken van de consumentprijsindex. Bovendien lijken we die niet consequent toe te passen. Opmerkelijk genoeg ook niet in een begroting die op zoek moet naar een goede dekking.

De voorspellende waarde van de begrotingen van de afgelopen jaren heeft ook behoorlijk aan betekenis verloren.

Kleine verschuivingen zijn er altijd maar nu gaat het om onverwachte effecten en fouten die miljoenen verschuiven. Dat maakt het belangrijkste sturingsinstrument van de gemeenteraad steeds onbetrouwbaarder. Als fractie hebben we zorgen over de kwaliteit van onze planning en control cyclus. Maar dat geldt ook voor de controleerbaarheid van doelen in de begroting. Deze doelen ontbreken, zijn in veel gevallen niet voorzien van indicatoren en geven dus niet het beeld dat nodig is. En helaas is het niet de eerste keer dat we daar op moeten wijzen. Juist in het domein Jeugd is alles boterzacht. 

Aan de inkomstenkant hebben we als gemeente weinig mogelijkheden. De belangrijkste knop is de OZB voor woningen en niet-woningen. De opbrengsten waren hoger maar ook een recordaantal bezwaren moest worden afgehandeld en toegekend.

Voor de uitbreiding van ons lokale belastinggebied zijn we ook nog eens beloond met een korting op het gemeentefonds. En eerlijk gezegd was dat ook waar wij als fractie bang voor waren. Onverklaarbaar blijft hoe het kan dat de waardeontwikkeling van een gemiddelde woning met 15,8% is toegenomen. Het is dat de gemeente Capelle aan den IJssel nog een tiende procentpunt hoger zat, anders hadden we een vermelding gekregen in de tekst van de COELO- ATLAS. Landelijk is de stijging 2,8%.

Zo’n exorbitante stijging heeft meer effect dat het aanpassen van het heffingspercentage. Binnen Noord Nederland zijn we met stip koploper.

Visie is nodig om duidelijk te krijgen over de vraag wat we voor gemeente willen zijn. De doelstellingen van het Kompas lijken we volledig te hebben losgelaten. Daarvoor lijkt niets in de plaatst gekomen.

We zien ook dat de afgelopen periode belangrijke besluiten niet met de samenleving zijn besproken, maar ook dat de gemeenteraad is genegeerd.

Inmiddels zitten we ruim in de tweede helft van deze collegeperiode. En daarin zijn binnen het college de nodige wisselingen geweest. Niet alleen in personen maar ook in de dossiers.

Op een aantal terreinen zien we ontwikkelingen waar het best goed gaat. Er gebeurt van alles in onze gemeente. Met inzet van het NPG kunnen we het verschil maken. Onze jongeren gaan naar frisse scholen met een goed leer- en leefklimaat. Plannen voor wijkvernieuwing en verbetering zijn afgerond of zitten er aan te komen.

De basis op orde was na de herindeling belangrijk. Daarna was het tijd om te gaan bouwen. Wij zien kansen vanuit de Sociale en Economische Agenda vanuit Nij Begun. Maar ook daarin is het belangrijk alle zeilen bij te zetten. Een goede evaluatie van het NPG is belangrijk om straks samen met de regio een snelle doorstart te kunnen maken. We zien nu nog veel fragmentatie. Dat moeten we niet willen.

Maar we zijn ook kritisch op beloften die zijn gedaan. Ik noem er een aantal. En ik citeer:

“Lezen en luisteren, (be)oordelen en dan besluiten”. Dan krijg je kwalitatieve en gedragen besluiten. “

“In het kader van meten is weten zorgen we voor het monitoren van de klanttevredenheid, zodat we de tevredenheid en kwaliteit over de dienstverlening in deze bestuursperiode goed kunnen volgen.”

“Als er vertrouwen is kan ook gewerkt worden aan het zogenaamde “uitdaagrecht”, waarbij inwoners taken van de overheid kunnen overnemen als zij denken het slimmer, beter, goedkoper of anders te kunnen doen.”

“Voor investeren in de openbare ruimte en herstel van kunstwerken stellen we structureel 2 miljoen extra beschikbaar. Wij zijn bereid dit bedrag beschikbaar te stellen op voorwaarde dat er een onderbouwd en uitvoerbaar plan van aanpak komt.”

Wij zien het nog niet altijd even duidelijk en in een aantal gevallen helemaal niet. Sterker nog de openbare ruimte is er eerder op achteruit gegaan.

Voor de ChristenUnie zijn ouderenzorg, goed opgroeien van onze jongeren en een schone en gezonde leefomgeving belangrijk.

Ouderen:

We moeten stoppen met het structureel dekken van het tekort op jeugdzorg uit de WMO. De komende jaren moeten we ons voorbereiden op vergrijzing. Gezond ouder worden is belangrijk. We nemen dit mee in de beoordeling van bezuinigingen.

Jongeren:

 Vroegsignalering is belangrijk maar ook werken met bewezen methoden. De wijze waarop hieraan nu invulling wordt gegeven volgen we meer dan kritisch. Over de handelswijze van het college inzake Kwartier kent u ons standpunt.

 Leefomgeving:

We wonen in een mooie gemeente met volop mogelijkheden. Daar moeten we zuinig op zijn. Recent zijn de berichten met zorgen over batterijopslag in Froombosch op de nu ontmantelde NAM-locatie. We komen met technische vragen en mogelijk een agenderingsverzoek maar horen ook graag nu al wat het college hier van weet en hoe zij deze ontwikkeling ziet.

Het wordt tijd voor iets meer visie en richting. Maar zijn ook benieuwd of het college zelf in staat is om te reflecteren zonder alles alleen bij minder inkomsten uit ‘Den Haag’ te leggen.

Wat gaat ons herijkte kompas worden?